Prażmowski Franciszek h. Belina (1734–1813), poseł na sejmy, kasztelan zakroczymski. Ur. 10 X, był synem Antoniego, podczaszego ziemi czerskiej, i jego drugiej żony Barbary z Rybczyńskich.
Kształcił się P. w konwikcie warszawskim pijarskiego Collegium Nobilium. Wymieniony został w wykazie uczniów, zapewne opuszczających tę uczelnię, w r. szk. 1751/2. Następnie przebywał w Lublinie, gdzie pod kierunkiem mecenasa trybunalskiego Stamirowskiego zdobywał znajomość prawa krajowego. W r. 1758 (wg innej wersji w r. 1760) został podczaszym czerskim. Po śmierci Augusta III podczas bezkrólewia sprawował funkcję sędziego kapturowego i konsyliarza konfederacji. Dn. 6 IX 1764 uczestniczył w elekcji Stanisława Augusta z ziemią czerską.
W r. 1767 P. otrzymał urząd sędziego ziemskiego czerskiego. Wg opinii współczesnej «przez 18 lat urzędowania od żadnego z jego wyroków nie odwołano się do Trybunału. Były one tak jasne i na tak gruntownych wsparte dowodach, iż sami pieniacze, którym odejmował sposób kłócenia sąsiadów, szemrać tylko mogli, lecz głośno skarżyć się nie śmieli». („Gaz. Warsz.” 1813). W r. 1773 został wybrany na posła z ziemi czerskiej na warszawski sejm nadzwycz. Akt zawiązanej wcześniej konfederacji podpisał 21 IV 1773. Miał przy tym wnieść osobną protestację o całość wiary katolickiej i granic kraju. Dokument ten marszałek konfederacji Adam Poniński kazał z akt usunąć. P. nie należał jednak do opozycji usiłującej przeciwstawić się ratyfikacji traktatów rozbiorowych. Dn. 14 V głosował przeciw imiennemu wypowiadaniu się senatorów i posłów co do powołania pełnomocnej deputacji do rokowań z zaborcami, co faktycznie stanowiło poparcie dla wniosku Ponińskiego w tej sprawie. Na mocy uchwały sejmu delegacyjnego o nagrodach dla zasłużonych otrzymał w r. 1775 star. grodzkie stężyckie z prawem emfiteutycznym na lat 50. Starostwo to, położone w woj. sandomierskim, obejmowało miasto Stężycę z zamkiem oraz wsie Kletnia, Rokitnia, Łęg, Zajezierze, Wojciechów i Przewóz. W r. 1791 P., wraz z gromadami wsi Rokitnia i Kletnia, prowadził proces przeciwko Joachimowi Chreptowiczowi, podkanclerzemu lit., oraz gromadzie wsi Brzeziny w sprawie o kary za wywołanie.
Uczestnicząc w obradach sejmikowych ziemi czerskiej, P. współdziałał ze swym teściem Pawłem Boskim, wówczas chorążym czerskim. W czerwcu 1782 obaj pretendowali do urzędu podkomorzego czerskiego. Ponieważ Boski stracił prawo wyborcze z powodu ciążącej na nim kondemnaty, P. wraz z nim opuścił obrady sejmiku elekcyjnego, rezygnując ze swej kandydatury. Po raz drugi P. sprawował funkcję posła ziemi czerskiej na sejmie zwycz. grodzieńskim w r. 1784. Na sesji 5 X t. r. został mianowany deputatem z prowincji wielkopolskiej do egzaminowania czynności Komisji Skarbowej Kor. W obradach sejmu nie brał jednak aktywnego udziału i diariusz sejmowy nie zawiera żadnych jego przemówień. Dn. 6 V 1785 P., stronnik króla, otrzymał nominację na kasztelanię zakroczymską. Na sejmie 1786 r. został powołany z senatu jako sędzia sejmowy na IV kadencję od 1 II 1788. Dn. 9 XII 1787 P. otrzymał Order Św. Stanisława. Następnie uczestniczył w obradach Sejmu Czteroletniego w l. 1788–92. Należał wówczas do grona regalistów. Dn. 7 X 1788 podpisał akt konfederacji generalnej sejmujących stanów. Jako członek senatu z prowincji wielkopolskiej P. został powołany 28 V 1789 na członka deputacji do zbadania sprawy oskarżonych o bunty. Dotyczyło to grupy duchownych prawosławnych z bpem Wiktorem Sadkowskim na czele. Na podstawie materiałów, zebranych przez deputację, sejm ogłosił deklarację w tej sprawie 31 V 1792. Na sesji sejmowej 6 XII 1790 P. złożył oświadczenie o niedostatku, w jakim znajdował się szpital Dzieciątka Jezus w Warszawie, stwierdzając, że szpital ten pozostawał w długach, od których opłacał wysoki procent. Poza tym dziennik czynności tego sejmu nie zawiera innych śladów aktywności P-ego. Dn. 19 V 1790 Stanisław August mianował go kawalerem Orderu Orła Białego.
P. posiadał majątek dziedziczny Kośmin w ziemi czerskiej. Gdy w r. 1794 podczas powstania kościuszkowskiego wojska rosyjskie niszczyły okoliczne wsie, dobra P-ego miały ocaleć dzięki wstawiennictwu jego własnych poddanych u generała, dowodzącego operującym tam oddziałem. Do działalności publicznej P. wrócił jeszcze, mimo podeszłego wieku, po utworzeniu Księstwa Warszawskiego w r. 1807. Sprawował wtedy urząd sędziego pokoju. Ostatnie lata spędził w swych dobrach, których część przekazał dorosłym już dzieciom. Zmarł w Kośminie 3 V 1813. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 6 V t. r. w kościele parafialnym w pobliskim Worowie, gdzie P. został pochowany. Kościół ten do czasów obecnych nie zachował się.
Z małżeństwa z Anną Boską (zm. 1808), córką Pawła, podkomorzego czerskiego, P. miał ośmioro dzieci, 3 córki: Mariannę, żonę Jana Stetkiewicza, Franciszkę, zamężną za Walentym Zalewskim, zakonnicę Felicję, oraz 5 synów: Adama Michała (zob.), Józefa Feliksa Kalasantego, sędziego kryminalnego i apelacyjnego, Kacpra Jana, sędziego pokoju, Pawła Jana, oficera legionów we Włoszech, i Wincentego.
Słown. Geogr., (Stężyca); Niesiecki, Uruski; Wielądko, Heraldyka, IV; Żychliński, XXIV 116–17; Łoza, Hist. Orderu Orła Białego; tenże, Kawalerowie; Katalog zabytków sztuki w Pol., X z. 5 s. 82 (Worów); – Chojecki R., Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., „Kwart. Hist.” R. 79: 1972 nr 3 s. 560; Gieysztorowa I., Zahorski A., Łukasiewicz J., Cztery wieki Mazowsza, W. 1968; – Diariusz sejmu 1784 r., [W. 1784] k. 16; Dziennik czynności sejmu głównego ordynaryjnego warszawskiego, W. 1789–91 IX; Księgi referendarii koronnej z 2 poł. XVIII wieku, W. 1957 II; Mémoires du roi Stanislas Auguste, II; Ostrowski T., Poufne wieści z oświeconej Warszawy, Wr.–W. 1972; Vol. leg., VII 276, VIII 240, IX 32, 48, 76; – „Dod. do Gaz. Warsz.” 1813 nr 38; – Arch. PAN: Materiały L. Chmaja, sygn. III–76 j. 60, Catalogus convictorum Coll. Nob. Varsaviensis Scholarum Piarum (odpis z dawnego Archiwum Oświecenia) k. 10; B. Czart.: rkp. 683, 723, 929; – B. PAN w Kr.: sygn. 8320 nr 3 k. 354, 375, 395, 416–418, 464, 471 (Teki Pawińskiego, Akta sejmikowe ziemi czerskiej).
Hanna Dymnicka-Wołoszyńska